کلاس ادبیات

خانواده پدری مستوره کردستانی از قادری های سنندج بودند . در سال 1210 قمری یعنی در زمان حکومت شاه حسین صفوی ، قادری های کرد ، « درگزین » همدان را ترک و به سنندج و سلیمانیه مهاجرت کردند . علت مهاجرت آنان به روشنی معلوم نیست و احتمالات زیادی از جمله دعوت کیخسروبگ والی کردستان و یا هرج و مرج حادث شده در همدان وجود دارند . علت مهاجرت آنان هرچه که بوده است ، در سنندج به دلیل وجود فضایی علمی و ادبی و نیز آن چنان که مستوره خود می گوید مهر و محبت مردم سنندج و توجه کیخسرو خان والی سنندج آنان را در این شهر ماندگار می کند . پدربزرگ مستوره محمد آقای ناظر که فردی دانشمند و با کیاست بوده است ، به مدت پنجاه سال مسئولیت حفظ امنیت کردستان و نگهداری و نظارت بر دارایی های خوانین اردلان را به عهده داشته و از اعتبار و منزلت خاصی برخوردار بوده است . پس از وی ابوالحسن بیگ پسر محمد آقا عهده دار وظیفه و مسئولیت پدرش می شود . ابوالحسن و پدرش که خود اهل علم و دانش بوده اند به تربیت و پرورش مستوره توجه خاصی داشته اند . ابوالحسن پس از ازدواج و به دنیا آمدن ماه شرف ، آن گونه که پیداست تا زمانی که مستوره به سن بیست سالگی می رسد ، میلی به آن که صاحب فرزند ذکوری هم شود نداشته است و تمام هم و غم خود را صرف پرورش دختر زیبارویش کرده است.

مادر مستوره کردستانی ، از خانواده وزیری های سنندج بوده است که از دیرباز در سنندج سکونت داشته اند و در دربار اردلان ها نیز از موقعیت والایی برخوردار بودند . از این خانواده می توان از میرزا فتح الله خرم وزیری نام برد که عموی مادر مستوره نیز بوده است . از فرماندهان لطفعلی خان زند بوده و پس از شکست لطفعلی خان ، آقا محمدخان قاجار چشمانش را از حدقه درآورد . پس از آن سعی کرده است که در پس آن چشمان نابینا از روزنه شعر به دنیا بنگرد و شاعری چیره دست و سخنوری توانا بوده است ، در سرودن ماده تاریخ نیز مهارت داشته است . مستوره به همراه پسر عمویش رونق در محضر وی به فراگیری اصول شعر می پردازد و یکی از مشوقان مستوره در سرودن شعر همین میرزا فتح الله بوده است . همچنین میرزا فتح الله خود تاریخی گویا از دوران سلطنت صفویه ، زندیه و قاجاریه و نیز حکمرانی اردلان ها بوده است و مستوره مسایل تاریخی بسیاری را از وی فرا گرفته و یادداشت می کرده است.

با این اوصاف مستوره در چنین خانواده ای چشم به جهان گشوده و در فضایی ادبی و فرهنگی و نیز در خانواده ای متمول و متمکن پرورش یافته است . برخلاف سنت دیرین و جاری زمان ، مستوره را هم سطح با مردان به آموختن علوم متداول زمان تشویق و ترغیب نمودند ، دیری نگذشت که این زن توانمند و با استعداد در ردیف ادیبان و سخن سنجان قرار گرفت و در عفت و پاکدامنی و آشپزی و خانه داری و خصایص و صفات خاصه ی زنانگی جزو زنان مجرب و کارکشته شد . و با ذوق و قریحه ی شعری اش توانست با سرودن قصاید نغز و غزلیات آبدار با شاعران نامدار زمان مقابله کند و در تاریخ نویسی پا به پای مورخین در عرصه ی وقایع نگاری جلوه نماید . میرزا علی اکبر منشی ، دیوان غزلیات مستوره را بیست هزار بیت دانسته ‌است . میرزا علی اکبر وقایع نگار در شرح حال مستوره می ‌نویسد : سزاوار است نام مستوره به خاطر فضل و کمال و خط و ربط و شعر و تاریخ نگاری اش در ردیف زنان برجسته و مورخین نامدار قرار گیرد . ماه شرف خانم در میان شاعران فارسی زبان با یغمای جندقی ارتباط شعری داشت و با سید عبدالرحیم مولوی که از بزرگان مکتب شعر گورانی است آشنا بود ، زیرا هر وقت سید عبدالرحیم مولوی به دیدار دوستانش غلامشاه خان اردلان و رضا قلی خان اردلان به سنندج می ‌آمد از مستوره نیز دیدن می ‌کرد و مستوره را تشویق می ‌نمود تا شعر کردی گورانی بگوید . اشعار مستوره به علت پختگی و استحکام و زیبایی در کردستان بابان دست به دست می ‌شد ، نالی شاعر معروف کرد سورانی سرا در اشعارش ضمن ستایش مستوره با گوشه و کنایه و طنز می ‌خواست از حرمت مستوره بکاهد اما برخلاف میلش موجب اشتهار و معروفیت مستوره در شعر و ادب شد . اشعار کردی اش به گویش های هورامی و سورانی ( اردلانی ) و به سبک شعر هجایی محلی سروده شده اند . متاسفانه بسیاری از اشعار کردی اش از بین رفته و یا هنوز به چاپ نرسیده اند . به هر روی اشعارش زیبا ، نغز و با مضامین و مفاهیمی زیبا و بدیع جلوه هایی خاص از شخصیت این بانوی نادره را روشن می سازند .

آثار و تالیفات مستوره کردستانی

                                     .                           

مستوره کردستانی در سال 1227 خورشیدی ( ۱۸۴۸میلادی ) در سلیمانیه درگذشت و احتمالا در نجف به خاک سپرده شد. 

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: